Pomóżmy scalić się zmysłom naszych dzieci. Ale co to jest integracja sensoryczna?
Zmysły są ważne
Już Maria Montessori zwracała uwagę na to, że „czego nie ma najpierw w zmysłach, tego nie ma potem w umyśle”. Bardzo ważna w rozwoju naszych dzieci jest zatem integracja wszystkich ośmiu zmysłów. Wyróżniamy: wzrok, słuch, smak, węch, interocepcję oraz trzy fundamentalne zmysły: dotyk (czucie powierzchniowe), przedsionek (zmysł równowagi) oraz propriocepcję (czucie głębokie).
Integratio znaczy scalać. Jednym z najważniejszych zadań naszego dziecka jest zintegrowanie swoich zmysłów. Proces ten zachodzi poza świadomością, gdzie mózg uczy się porządkować informacje odbierane przez zmysły. Dzięki prawidłowej integracji kształtują się reakcje adaptacyjne organizmu, które pozwalają mu przeżyć. Twórczyni metody integracji sensorycznej zwracała uwagę na to, że:
Im wrażliwszy będziesz na zjawisko integracji sensorycznej w swym dziecku, tym lepiej będziesz mógł mu pomóc […] wieść szczęśliwe życie pełne sukcesów Anna Jean Ayres
Niezbędnik
Co jest zatem niezbędne do rozwoju naszych najmłodszych? Przede wszystkim ruch, bo bez motoryki dużej nie będzie dobrze funkcjonować motoryka mała. W jaki sposób możemy wspierać rozwój dziecka? Przede wszystkim budując z nim bliską relację, integrując odruchy niemowlęce oraz stymulując go sensorycznie. Ważna dla rozwoju jest wczesna interwencja. Bodźce to strumienie impulsów elektrycznych. W wyniku bodźcowania powstają w układzie nerwowym coraz lepsze jakościowo szlaki informacyjne. Obserwując jakich bodźców dziecko unika, a jakich poszukuje, możemy próbować określić jego profil sensoryczny.
Jak wspierać?
Nawet do 15% dzieci ma trudności związane z integracją sensoryczną. Takie zaburzenia mają konsekwencje dla rozwoju: „W przypadku dziecka z dysfunkcją integracji sensorycznej nerwy i mięśnie pracują doskonale. To mózg ma problem z zebraniem wszystkiego w całość” (Anna Jean Ayres). Dzieci mają trudność z układaniem puzzli, wycinaniem, kolorowaniem, niektóre nie lubią dotyku. Częstym problemem jest trudność w nawiązywaniu przyjaźni. Te nieprawidłowości prowadzą do licznych zaburzeń zachowania i rozwoju ruchowego.
Najważniejszym okresem w życiu nie są lata studiowania na wyższej uczelni, ale te najwcześniejsze, czyli okres od narodzenia do sześciu lat. Jest to czas, kiedy formuuje się inteligencja człowieka i nie tylko ona, ale całość jego zdolności psychicznych Maria Montessori
Mózg potrzebuje do nauki przede wszystkim relacji oraz poczucia bezpieczeństwa. Najlepiej uczy się przez zaangażowanie i doświadczanie. Co powinniśmy zrobić my, jako rodzice? Powinniśmy być obecni i wspierać dziecko w jego samodzielności. Obserwować je i nie przeszkadzać. Pozwolić, zwłaszcza małym dzieciom, na nieograniczony ruch i możliwości eksperymentowania. Odwiedzajmy lasy czy place zabaw, wspinajmy się, huśtajmy, biegajmy bez butów…
Bibliografia
- Ayres A. J., 2018, „Dziecko, a integracja sensoryczna”, wydawnictwo Harmonia, Gdańsk
- Kranowitz C. S., 2012, „Nie-zgrane dziecko. Zaburzenia przetwarzania sensorycznego i postępowanie.”, wydawnictwo Harmonia, Gdańsk
O autorce
Linda Czarnek-Ogrodnik – mama dwójki przedszkolaków, nauczycielka biologii, trenerka smyko-multisensoryki, studentka Integracji Sensorycznej. Zafascynowana metodą Marii Montessori, zakochana w przyrodzie.
